Jumat, 03 Mei 2013

Mengisi Kemerdekaan dengan Bercermin kepada Perilaku Luhur Nenek Moyang Kita

        Di balik hiruk pikuk merayakan Kemerdekaan Republik Indonesia tahun lalu, sesungguhnya ada banyak hal yang memprihatinkan. Sudah 67 tahun Indonesia memploklamirkan diri sebagai Negara yang terbebas dari penjajah,sebagai Negara yang Merdeka.Tapi sekarang?? Dibalik kemewahan gedung-gedung tinggi pencakar langit dan gemerlapnya kehidupan petinggi-petinggi negeri dan selebritas beserta kroninya, masih banyak mereka yang tidur dengan beralaskan kardus dan koran di emperan toko ataupun di bawah jembatan yang tak berfungsi. Masih banyak pula rakyat yang kelaparan dan sulit mencari makan. Angka kemakmuran jauh dari kata memadai, jumlah kemiskinan dan pengangguran terus meningkat, meski konon pertumbuhan ekonomi relatif tinggi. 

        Betapa kita melihat dengan jelas, trilyunan uang yang sejatinya untuk rakyat hanya dinikmati segelintir orang dan kelompok. Hutang negara semakin berlipat-lipat, kebutuhan sandang pangan melangit. Pemerasan, penindasan, beragam tindak kejahatan, kekeringan, kebakaran hutan juga kota, banjir, longsor dan beragam bencana alam selalu menjadi momok yang mengerikan. Rasanya miris memang jika di sebut sebagai Negara yang Merdeka!. Tawuran antar pelajar, sengketa tanah, unjuk rasa pun marak dan biasanya tidak lekang dari keterlibatan pihak ketiga juga masalah sosial lain yang tak kunjung usai. Meski teroris-teroris telah tertangkap dan gembong-gembongnya sudah mati tertembak, bukan tidak mungkin teror-teror baru yang lebih mengerikan terjadi. Ini di karenakan kue pembangunan yang tidak merata. Sudah berbilang kalangan cerdik pandai menengarai betapa keadilan sosial ibarat pisau bermata dua yang secara nyata justru makin memperlebar kesenjangan antara rakyat dengan pemimpin. 

        Kalau kita telaah lebih dalam lagi, perjuangan Bung Karno beserta para pejuang kita dalam berperang mengusir penjajah untuk menghantarkan kemerdekaan bagi seluruh rakyat Indonesia, begitupun ketika Bung Karno merumuskan Teks Proklamasi dan Undang-Undang Dasar di belakangnya, terdapat sembilan Ulama dan para pemuda-pemudi yang membantunya. Mereka berjuang pada saat itu benar-benar dengan hati yang ikhlas dan tidak memperhitungkan mau jadi apa atau mau dapat apa saat Indonesia sudah benar-benar merdeka. Berjuang dengan darah saat pra kemerdekaan adalah tanggung jawab semua bangsa dan wajib hukumnya semua rakyat untuk turut serta berjuang mengangkat senjata dalam menghalau musuh. Semangat membela negara itu panggilan jiwa dan di laksanakan tanpa tujuan tertentu untuk mendapatkan jabatan atau kekuasaan. " Kami bersyukur saat Indonesia dinyatakan Merdeka Oleh Bung Karno, walau setelah itu kita masih bertempur perang disana-sini karena penjajah belum benar-benar rela melepas Bumi Pertiwi ini. Indonesia benar-benar Merdeka secara fisik itu sebenarnya tahun 1950, setelah tahun 1949 masih ada perang besar di Yogyakarta dan Jawa Tengah!". 

        Adalah suatu keharusan kita sebagai generasi muda penerus perjuangan Kemerdekaan Bangsa ini untuk menumbuhkan kembali rasa Patriotik dan Nasionalis di hati kita masing-masing dalam mengisi Kemerdekaan tanpa melupakan jati diri kita sebagai rakyat yang sangat menghormati perilaku luhur para pendahulu ( Nenek Moyang ) kita. Menurut sejarah pada jaman dahulu, jika seseorang merasa tidak puas dengan kebijakan penguasa atau Raja. Biasanya, Ia akan mengenakan busana serba putih dan duduk dengan santun di antara dua pohon Beringin di hari Pasewakan ( ketika Raja menerima semua unsur bawahannya ). Sontak, Raja akan memerintahkan yang bersangkutan untuk menghadap, menayakan keperluan dan sekaligus memberikan keputusan. Dengan begitu, di samping tidak ada campur tangan pihak ketiga, yang bersangkutan juga merasa puas karena mendengar jawaban langsung dari Raja. 

        Hal diatas adalah merupakan perilaku sesuai pitutur luhur para pendahulu yang artinya sebagai berikut ; Kalau engkau jadi penguasa atau Raja, janganlah hanya ingin dipuja-puji saja, sebab hal yang demikian itu akibatnya akan tidak baik ( Butir-butir Budaya Jawa 1986:119 ). Oleh karena itu seorang pemimpin, di samping harus bersikap Arif dan Bijaksan juga mesti Legowo jika hendak bertindak dalam menyikapi segala permasalahan serta penyelesaiannya. Padahal jika saja kita mau mencontoh kembali perilaku luhur yang lainnya dengan melihat keberhasilan dan kebesaran Kerajaan Majapahit, juga dengan memahami isi dari Sumpah Palapa Sang Patih Gajah Mada. Sejatinya, berbagai carut marut yang belakangan ini melanda negri kita tidak perlu terjadi. Pasalnya dengan berpegang kepada sebait kata dalam sebuah kitab yang berjudul Sutasoma tulisan salah seorang Pujangga besar di jaman Majapahit yakni Mpu Tantular, yang di jadikan sebagai landasan hidup dan kehidupan bagi seluruh rakyat Indonesia yaitu Bhineka Tunggal Ika, Tan Hana Dharma Mangrwa, yang secara harfiah memiliki arti " Bermacam-macam tetapi satu dan tiada pengabdian yang mendua ". 

        Kata itu diejawantahkan dalam gerak kehidupan sehari-hari dengan sangat baik oleh seluruh rakyat Majapahit. Keberhasilan ini berkat adanya kesamaan di dalam " Bahasa ", serta tekad yang kuat untuk tidak mendua dalam pengabdian. Tegasnya, kala itu bahasa pemimpin ( satunya keinginan kata dan perbuatan ) bisa di tangkap, di mengerti, diejawantahkan dengan baik oleh segenap rakyatnya. Dan sungguh tak terbayangkan jika segenap para wakil rakyat, penguasa serta para pemimpin benar-benar meneladani " Laku Utama " dari nenek moyang. Tak pelak seluruh komponen bangsa seolah hidup di suatu negeri yang " Gemah Ripah Loh Jinawi, Tata Tentram Kerta Rahaja ". 

        Disinilah pemimpin maupun yang di pimpin benar-benar di tuntut untuk belajar, berusaha dan bekerja hanya bagi kepentingan Bumi Pertiwi. Dan dapat di pastikan, bangsa ini akan mengukir sejarah untuk kedua kalinya dengan tinta emas karena keberhasilan menjadi mercu suar di antara bangsa-bangsa lain di dunia, mengulang keberhasilan Majapahit menjadi salah satu Imperium yang disegani dan di hormati di belahan jagat raya. Dengan kata lain, jika saja tekad itu sudah menyatu di dalam aliran darah setiap anak bangsa maka tak perlu ragu, KKN atau tindakan yang menyimpang lainnya bakal hilang dengan sendirinya.

Renungan diri ... Malam Jumat Kliwon 26042013.. @@ 

Senin, 25 Oktober 2010

Memahami Uga Wangsit Siliwangi

Uga Wangsit Siliwangi (sunda)
Carita Pantun Ngahiangna Pajajaran

Pun, sapun kula jurungkeun
Mukakeun turub mandepun
Nyampeur nu dihandeuleumkeun
Teundeun poho nu baréto
Nu mangkuk di saung butut
Ukireun dina lalangit
Tataheun di jero iga!

Saur Prabu Siliwangi ka balad Pajajaran anu milu mundur dina sateuacana ngahiang : “Lalakon urang ngan nepi ka poé ieu, najan dia kabéhan ka ngaing pada satia! Tapi ngaing henteu meunang mawa dia pipilueun, ngilu hirup jadi balangsak, ngilu rudin bari lapar. Dia mudu marilih, pikeun hirup ka hareupna, supaya engké jagana, jembar senang sugih mukti, bisa ngadegkeun deui Pajajaran! Lain Pajajaran nu kiwari, tapi Pajajaran anu anyar, nu ngadegna digeuingkeun ku obah jaman! Pilih! ngaing moal ngahalang-halang. Sabab pikeun ngaing, hanteu pantes jadi Raja, anu somah sakabéhna, lapar baé jeung balangsak.”

Daréngékeun! Nu dék tetep ngilu jeung ngaing, geura misah ka beulah kidul! Anu hayang balik deui ka dayeuh nu ditinggalkeun, geura misah ka beulah kalér! Anu dék kumawula ka nu keur jaya, geura misah ka beulah wétan! Anu moal milu ka saha-saha, geura misah ka beulah kulon!

Daréngékeun! Dia nu di beulah wétan, masing nyaraho: Kajayaan milu jeung dia! Nya turunan dia nu engkéna bakal maréntah ka dulur jeung ka batur. Tapi masing nyaraho, arinyana bakal kamalinaan. Engkéna bakal aya babalesna. Jig geura narindak!

Dia nu di beulah kulon! Papay ku dia lacak Ki Santang! Sabab engkéna, turunan dia jadi panggeuing ka dulur jeung ka batur. Ka batur urut salembur, ka dulur anu nyorang saayunan ka sakabéh nu rancagé di haténa. Engké jaga, mun tengah peuting, ti gunung Halimun kadéngé sora tutunggulan, tah éta tandana; saturunan dia disambat ku nu dék kawin di Lebak Cawéné. Ulah sina talangké, sabab talaga bakal bedah! Jig geura narindak! Tapi ulah ngalieuk ka tukang!

Dia nu marisah ka beulah kalér, daréngékeun! Dayeuh ku dia moal kasampak. Nu ka sampak ngan ukur tegal baladaheun. Turunan dia, lolobana bakal jadi somah. Mun aya nu jadi pangkat, tapi moal boga kakawasaan. Arinyana engké jaga, bakal ka seundeuhan batur. Loba batur ti nu anggang, tapi batur anu nyusahkeun. Sing waspada!

Sakabéh turunan dia ku ngaing bakal dilanglang. Tapi, ngan di waktu anu perelu. Ngaing bakal datang deui, nulungan nu barutuh, mantuan anu sarusah, tapi ngan nu hadé laku-lampahna. Mun ngaing datang moal kadeuleu; mun ngaing nyarita moal kadéngé. Mémang ngaing bakal datang. Tapi ngan ka nu rancagé haténa, ka nu weruh di semu anu saéstu, anu ngarti kana wangi anu sajati jeung nu surti lantip pikirna, nu hadé laku lampahna. Mun ngaing datang; teu ngarupa teu nyawara, tapi méré céré ku wawangi. Ti mimiti poé ieu, Pajajaran leungit ti alam hirup. Leungit dayeuhna, leungit nagarana. Pajajaran moal ninggalkeun tapak, jaba ti ngaran pikeun nu mapay. Sabab bukti anu kari, bakal réa nu malungkir! Tapi engké jaga bakal aya nu nyoba-nyoba, supaya anu laleungit kapanggih deui. Nya bisa, ngan mapayna kudu maké amparan. Tapi anu marapayna loba nu arieu-aing pang pinterna. Mudu arédan heula.

Engké bakal réa nu kapanggih, sabagian-sabagian. Sabab kaburu dilarang ku nu disebut Raja Panyelang! Aya nu wani ngoréhan terus terus, teu ngahiding ka panglarang; ngoréhan bari ngalawan, ngalawan sabari seuri. Nyaéta budak angon; imahna di birit leuwi, pantona batu satangtungeun, kahieuman ku handeuleum, karimbunan ku hanjuang. Ari ngangonna? Lain kebo lain embé, lain méong lain banténg, tapi kalakay jeung tutunggul. Inyana jongjon ngorehan, ngumpulkeun anu kapanggih. Sabagian disumputkeun, sabab acan wayah ngalalakonkeun. Engke mun geus wayah jeung mangsana, baris loba nu kabuka jeung raréang ménta dilalakonkeun. Tapi, mudu ngalaman loba lalakon, anggeus nyorang: undur jaman datang jaman, saban jaman mawa lalakon. Lilana saban jaman, sarua jeung waktuna nyukma, ngusumah jeung nitis, laju nitis dipinda sukma.

Daréngékeun! Nu kiwari ngamusuhan urang, jaradi rajana ngan bakal nepi mangsa: tanah bugel sisi Cibantaeun dijieun kandang kebo dongkol. Tah di dinya, sanagara bakal jadi sampalan, sampalan kebo barulé, nu diangon ku jalma jangkung nu tutunjuk di alun-alun. Ti harita, raja-raja dibelenggu. Kebo bulé nyekel bubuntut, turunan urang narik waluku, ngan narikna henteu karasa, sabab murah jaman seubeuh hakan.

Ti dinya, waluku ditumpakan kunyuk; laju turunan urang aya nu lilir, tapi lilirna cara nu kara hudang tina ngimpi. Ti nu laleungit, tambah loba nu manggihna. Tapi loba nu pahili, aya kabawa nu lain mudu diala! Turunan urang loba nu hanteu engeuh, yén jaman ganti lalakon ! Ti dinya gehger sanagara. Panto nutup di buburak ku nu ngaranteur pamuka jalan; tapi jalan nu pasingsal!

Nu tutunjuk nyumput jauh; alun-alun jadi suwung, kebo bulé kalalabur; laju sampalan nu diranjah monyét! Turunan urang ngareunah seuri, tapi seuri teu anggeus, sabab kaburu: warung béak ku monyét, sawah béak ku monyét, leuit béak ku monyét, kebon béak ku monyét, sawah béak ku monyét, cawéné rareuneuh ku monyét. Sagala-gala diranjah ku monyét. Turunan urang sieun ku nu niru-niru monyét. Panarat dicekel ku monyet bari diuk dina bubuntut. Walukuna ditarik ku turunan urang keneh. Loba nu paraeh kalaparan. ti dinya, turunan urang ngarep-ngarep pelak jagong, sabari nyanyahoanan maresék caturangga. Hanteu arengeuh, yén jaman geus ganti deui lalakon.

Laju hawar-hawar, ti tungtung sagara kalér ngaguruh ngagulugur, galudra megarkeun endog. Génjlong saamparan jagat! Ari di urang ? Ramé ku nu mangpring. Pangpring sabuluh-buluh gading. Monyét ngumpul ting rumpuyuk. Laju ngamuk turunan urang; ngamukna teu jeung aturan. loba nu paraéh teu boga dosa. Puguh musuh, dijieun batur; puguh batur disebut musuh. Ngadak-ngadak loba nu pangkat nu maréntah cara nu édan, nu bingung tambah baringung; barudak satepak jaradi bapa. nu ngaramuk tambah rosa; ngamukna teu ngilik bulu. Nu barodas dibuburak, nu harideung disieuh-sieuh. Mani sahéng buana urang, sabab nu ngaramuk, henteu beda tina tawon, dipaléngpéng keuna sayangna. Sanusa dijieun jagal. Tapi, kaburu aya nu nyapih; nu nyapihna urang sabrang.

Laju ngadeg deui raja, asalna jalma biasa. Tapi mémang titisan raja. Titisan raja baheula jeung biangna hiji putri pulo Dewata. da puguh titisan raja; raja anyar hésé apes ku rogahala! Ti harita, ganti deui jaman. Ganti jaman ganti lakon! Iraha? Hanteu lila, anggeus témbong bulan ti beurang, disusul kaliwatan ku béntang caang ngagenclang. Di urut nagara urang, ngadeg deui karajaan. Karajaan di jeroeun karajaan jeung rajana lain teureuh Pajajaran.

Laju aya deui raja, tapi raja, raja buta nu ngadegkeun lawang teu beunang dibuka, nangtungkeun panto teu beunang ditutup; nyieun pancuran di tengah jalan, miara heulang dina caringin, da raja buta! Lain buta duruwiksa, tapi buta henteu neuleu, buaya eujeung ajag, ucing garong eujeung monyét ngarowotan somah nu susah. Sakalina aya nu wani ngageuing; nu diporog mah lain satona, tapi jelema anu ngélingan. Mingkin hareup mingkin hareup, loba buta nu baruta, naritah deui nyembah berhala. Laju bubuntut salah nu ngatur, panarat pabeulit dina cacadan; da nu ngawalukuna lain jalma tukang tani. Nya karuhan: taraté hépé sawaréh, kembang kapas hapa buahna; buah paré loba nu teu asup kana aseupan……………………….. Da bonganan, nu ngebonna tukang barohong; nu tanina ngan wungkul jangji; nu palinter loba teuing, ngan pinterna kabalinger.

Ti dinya datang budak janggotan. Datangna sajamang hideung bari nyorén kanéron butut, ngageuingkeun nu keur sasar, ngélingan nu keur paroho. Tapi henteu diwararo! Da pinterna kabalinger, hayang meunang sorangan. Arinyana teu areungeuh, langit anggeus semu beureum, haseup ngebul tina pirunan. Boro-boro dék ngawaro, malah budak nu janggotan, ku arinyana ditéwak diasupkeun ka pangbérokan. Laju arinyana ngawut-ngawut dapur batur, majarkeun néangan musuh; padahal arinyana nyiar-nyiar pimusuheun.

Sing waspada! Sabab engké arinyana, bakal nyaram Pajajaran didongéngkeun. Sabab sarieuneun kanyahoan, saenyana arinyana anu jadi gara-gara sagala jadi dangdarat. Buta-buta nu baruta; mingkin hareup mingkin bedegong, ngaleuwihan kebo bulé. Arinyana teu nyaraho, jaman manusa dikawasaan ku sato!

Jayana buta-buta, hanteu pati lila; tapi, bongan kacarida teuing nyangsara ka somah anu pada ngarep-ngarep caringin reuntas di alun-alun. Buta bakal jaradi wadal, wadal pamolahna sorangan. Iraha mangsana? Engké, mun geus témbong budak angon! Ti dinya loba nu ribut, ti dapur laju salembur, ti lembur jadi sanagara! Nu barodo jaradi gélo marantuan nu garelut, dikokolotan ku budak buncireung! Matakna garelut? Marebutkeun warisan. Nu hawek hayang loba; nu boga hak marénta bagianana. Ngan nu aréling caricing. Arinyana mah ngalalajoan. Tapi kabarérang.

Nu garelut laju rareureuh; laju kakara arengeuh; kabéh gé taya nu meunang bagian. Sabab warisan sakabéh béak, béakna ku nu nyarekel gadéan. Buta-buta laju nyarusup, nu garelut jadi kareueung, sarieuneun ditempuhkeun leungitna nagara. Laju naréangan budak angon, nu saungna di birit leuwi nu pantona batu satangtung, nu dihateup ku handeuleum ditihangan ku hanjuang. Naréanganana budak tumbal. sejana dék marénta tumbal. Tapi, budak angon enggeus euweuh, geus narindak babarengan jeung budak anu janggotan; geus mariang pindah ngababakan, parindah ka Lebak Cawéné!

Nu kasampak ngan kari gagak, keur ngelak dina tutunggul. Daréngékeun! Jaman bakal ganti deui. tapi engké, lamun Gunung Gedé anggeus bitu, disusul ku tujuh gunung. Génjlong deui sajajagat. Urang Sunda disarambat; urang Sunda ngahampura. Hadé deui sakabéhanana. Sanagara sahiji deui. Nusa Jaya, jaya deui; sabab ngadeg ratu adil; ratu adil nu sajati.

Tapi ratu saha? Ti mana asalna éta ratu? Engké ogé dia nyaraho. Ayeuna mah, siar ku dia éta budak angon!

Jig geura narindak! Tapi, ulah ngalieuk ka tukang! Uga Wangsit Siliwangi (sunda)

Carita Pantun Ngahiangna Pajajaran

Pun, sapun kula jurungkeun
Mukakeun turub mandepun
Nyampeur nu dihandeuleumkeun
Teundeun poho nu baréto
Nu mangkuk di saung butut
Ukireun dina lalangit
Tataheun di jero iga!

Saur Prabu Siliwangi ka balad Pajajaran anu milu mundur dina sateuacana ngahiang : “Lalakon urang ngan nepi ka poé ieu, najan dia kabéhan ka ngaing pada satia! Tapi ngaing henteu meunang mawa dia pipilueun, ngilu hirup jadi balangsak, ngilu rudin bari lapar. Dia mudu marilih, pikeun hirup ka hareupna, supaya engké jagana, jembar senang sugih mukti, bisa ngadegkeun deui Pajajaran! Lain Pajajaran nu kiwari, tapi Pajajaran anu anyar, nu ngadegna digeuingkeun ku obah jaman! Pilih! ngaing moal ngahalang-halang. Sabab pikeun ngaing, hanteu pantes jadi Raja, anu somah sakabéhna, lapar baé jeung balangsak.”

Daréngékeun! Nu dék tetep ngilu jeung ngaing, geura misah ka beulah kidul! Anu hayang balik deui ka dayeuh nu ditinggalkeun, geura misah ka beulah kalér! Anu dék kumawula ka nu keur jaya, geura misah ka beulah wétan! Anu moal milu ka saha-saha, geura misah ka beulah kulon!

Daréngékeun! Dia nu di beulah wétan, masing nyaraho: Kajayaan milu jeung dia! Nya turunan dia nu engkéna bakal maréntah ka dulur jeung ka batur. Tapi masing nyaraho, arinyana bakal kamalinaan. Engkéna bakal aya babalesna. Jig geura narindak!

Dia nu di beulah kulon! Papay ku dia lacak Ki Santang! Sabab engkéna, turunan dia jadi panggeuing ka dulur jeung ka batur. Ka batur urut salembur, ka dulur anu nyorang saayunan ka sakabéh nu rancagé di haténa. Engké jaga, mun tengah peuting, ti gunung Halimun kadéngé sora tutunggulan, tah éta tandana; saturunan dia disambat ku nu dék kawin di Lebak Cawéné. Ulah sina talangké, sabab talaga bakal bedah! Jig geura narindak! Tapi ulah ngalieuk ka tukang!

Dia nu marisah ka beulah kalér, daréngékeun! Dayeuh ku dia moal kasampak. Nu ka sampak ngan ukur tegal baladaheun. Turunan dia, lolobana bakal jadi somah. Mun aya nu jadi pangkat, tapi moal boga kakawasaan. Arinyana engké jaga, bakal ka seundeuhan batur. Loba batur ti nu anggang, tapi batur anu nyusahkeun. Sing waspada!

Sakabéh turunan dia ku ngaing bakal dilanglang. Tapi, ngan di waktu anu perelu. Ngaing bakal datang deui, nulungan nu barutuh, mantuan anu sarusah, tapi ngan nu hadé laku-lampahna. Mun ngaing datang moal kadeuleu; mun ngaing nyarita moal kadéngé. Mémang ngaing bakal datang. Tapi ngan ka nu rancagé haténa, ka nu weruh di semu anu saéstu, anu ngarti kana wangi anu sajati jeung nu surti lantip pikirna, nu hadé laku lampahna. Mun ngaing datang; teu ngarupa teu nyawara, tapi méré céré ku wawangi. Ti mimiti poé ieu, Pajajaran leungit ti alam hirup. Leungit dayeuhna, leungit nagarana. Pajajaran moal ninggalkeun tapak, jaba ti ngaran pikeun nu mapay. Sabab bukti anu kari, bakal réa nu malungkir! Tapi engké jaga bakal aya nu nyoba-nyoba, supaya anu laleungit kapanggih deui. Nya bisa, ngan mapayna kudu maké amparan. Tapi anu marapayna loba nu arieu-aing pang pinterna. Mudu arédan heula.

Engké bakal réa nu kapanggih, sabagian-sabagian. Sabab kaburu dilarang ku nu disebut Raja Panyelang! Aya nu wani ngoréhan terus terus, teu ngahiding ka panglarang; ngoréhan bari ngalawan, ngalawan sabari seuri. Nyaéta budak angon; imahna di birit leuwi, pantona batu satangtungeun, kahieuman ku handeuleum, karimbunan ku hanjuang. Ari ngangonna? Lain kebo lain embé, lain méong lain banténg, tapi kalakay jeung tutunggul. Inyana jongjon ngorehan, ngumpulkeun anu kapanggih. Sabagian disumputkeun, sabab acan wayah ngalalakonkeun. Engke mun geus wayah jeung mangsana, baris loba nu kabuka jeung raréang ménta dilalakonkeun. Tapi, mudu ngalaman loba lalakon, anggeus nyorang: undur jaman datang jaman, saban jaman mawa lalakon. Lilana saban jaman, sarua jeung waktuna nyukma, ngusumah jeung nitis, laju nitis dipinda sukma.

Daréngékeun! Nu kiwari ngamusuhan urang, jaradi rajana ngan bakal nepi mangsa: tanah bugel sisi Cibantaeun dijieun kandang kebo dongkol. Tah di dinya, sanagara bakal jadi sampalan, sampalan kebo barulé, nu diangon ku jalma jangkung nu tutunjuk di alun-alun. Ti harita, raja-raja dibelenggu. Kebo bulé nyekel bubuntut, turunan urang narik waluku, ngan narikna henteu karasa, sabab murah jaman seubeuh hakan.

Ti dinya, waluku ditumpakan kunyuk; laju turunan urang aya nu lilir, tapi lilirna cara nu kara hudang tina ngimpi. Ti nu laleungit, tambah loba nu manggihna. Tapi loba nu pahili, aya kabawa nu lain mudu diala! Turunan urang loba nu hanteu engeuh, yén jaman ganti lalakon ! Ti dinya gehger sanagara. Panto nutup di buburak ku nu ngaranteur pamuka jalan; tapi jalan nu pasingsal!

Nu tutunjuk nyumput jauh; alun-alun jadi suwung, kebo bulé kalalabur; laju sampalan nu diranjah monyét! Turunan urang ngareunah seuri, tapi seuri teu anggeus, sabab kaburu: warung béak ku monyét, sawah béak ku monyét, leuit béak ku monyét, kebon béak ku monyét, sawah béak ku monyét, cawéné rareuneuh ku monyét. Sagala-gala diranjah ku monyét. Turunan urang sieun ku nu niru-niru monyét. Panarat dicekel ku monyet bari diuk dina bubuntut. Walukuna ditarik ku turunan urang keneh. Loba nu paraeh kalaparan. ti dinya, turunan urang ngarep-ngarep pelak jagong, sabari nyanyahoanan maresék caturangga. Hanteu arengeuh, yén jaman geus ganti deui lalakon.

Laju hawar-hawar, ti tungtung sagara kalér ngaguruh ngagulugur, galudra megarkeun endog. Génjlong saamparan jagat! Ari di urang ? Ramé ku nu mangpring. Pangpring sabuluh-buluh gading. Monyét ngumpul ting rumpuyuk. Laju ngamuk turunan urang; ngamukna teu jeung aturan. loba nu paraéh teu boga dosa. Puguh musuh, dijieun batur; puguh batur disebut musuh. Ngadak-ngadak loba nu pangkat nu maréntah cara nu édan, nu bingung tambah baringung; barudak satepak jaradi bapa. nu ngaramuk tambah rosa; ngamukna teu ngilik bulu. Nu barodas dibuburak, nu harideung disieuh-sieuh. Mani sahéng buana urang, sabab nu ngaramuk, henteu beda tina tawon, dipaléngpéng keuna sayangna. Sanusa dijieun jagal. Tapi, kaburu aya nu nyapih; nu nyapihna urang sabrang.

Laju ngadeg deui raja, asalna jalma biasa. Tapi mémang titisan raja. Titisan raja baheula jeung biangna hiji putri pulo Dewata. da puguh titisan raja; raja anyar hésé apes ku rogahala! Ti harita, ganti deui jaman. Ganti jaman ganti lakon! Iraha? Hanteu lila, anggeus témbong bulan ti beurang, disusul kaliwatan ku béntang caang ngagenclang. Di urut nagara urang, ngadeg deui karajaan. Karajaan di jeroeun karajaan jeung rajana lain teureuh Pajajaran.

Laju aya deui raja, tapi raja, raja buta nu ngadegkeun lawang teu beunang dibuka, nangtungkeun panto teu beunang ditutup; nyieun pancuran di tengah jalan, miara heulang dina caringin, da raja buta! Lain buta duruwiksa, tapi buta henteu neuleu, buaya eujeung ajag, ucing garong eujeung monyét ngarowotan somah nu susah. Sakalina aya nu wani ngageuing; nu diporog mah lain satona, tapi jelema anu ngélingan. Mingkin hareup mingkin hareup, loba buta nu baruta, naritah deui nyembah berhala. Laju bubuntut salah nu ngatur, panarat pabeulit dina cacadan; da nu ngawalukuna lain jalma tukang tani. Nya karuhan: taraté hépé sawaréh, kembang kapas hapa buahna; buah paré loba nu teu asup kana aseupan……………………….. Da bonganan, nu ngebonna tukang barohong; nu tanina ngan wungkul jangji; nu palinter loba teuing, ngan pinterna kabalinger.

Ti dinya datang budak janggotan. Datangna sajamang hideung bari nyorén kanéron butut, ngageuingkeun nu keur sasar, ngélingan nu keur paroho. Tapi henteu diwararo! Da pinterna kabalinger, hayang meunang sorangan. Arinyana teu areungeuh, langit anggeus semu beureum, haseup ngebul tina pirunan. Boro-boro dék ngawaro, malah budak nu janggotan, ku arinyana ditéwak diasupkeun ka pangbérokan. Laju arinyana ngawut-ngawut dapur batur, majarkeun néangan musuh; padahal arinyana nyiar-nyiar pimusuheun.

Sing waspada! Sabab engké arinyana, bakal nyaram Pajajaran didongéngkeun. Sabab sarieuneun kanyahoan, saenyana arinyana anu jadi gara-gara sagala jadi dangdarat. Buta-buta nu baruta; mingkin hareup mingkin bedegong, ngaleuwihan kebo bulé. Arinyana teu nyaraho, jaman manusa dikawasaan ku sato!

Jayana buta-buta, hanteu pati lila; tapi, bongan kacarida teuing nyangsara ka somah anu pada ngarep-ngarep caringin reuntas di alun-alun. Buta bakal jaradi wadal, wadal pamolahna sorangan. Iraha mangsana? Engké, mun geus témbong budak angon! Ti dinya loba nu ribut, ti dapur laju salembur, ti lembur jadi sanagara! Nu barodo jaradi gélo marantuan nu garelut, dikokolotan ku budak buncireung! Matakna garelut? Marebutkeun warisan. Nu hawek hayang loba; nu boga hak marénta bagianana. Ngan nu aréling caricing. Arinyana mah ngalalajoan. Tapi kabarérang.

Nu garelut laju rareureuh; laju kakara arengeuh; kabéh gé taya nu meunang bagian. Sabab warisan sakabéh béak, béakna ku nu nyarekel gadéan. Buta-buta laju nyarusup, nu garelut jadi kareueung, sarieuneun ditempuhkeun leungitna nagara. Laju naréangan budak angon, nu saungna di birit leuwi nu pantona batu satangtung, nu dihateup ku handeuleum ditihangan ku hanjuang. Naréanganana budak tumbal. sejana dék marénta tumbal. Tapi, budak angon enggeus euweuh, geus narindak babarengan jeung budak anu janggotan; geus mariang pindah ngababakan, parindah ka Lebak Cawéné!

Nu kasampak ngan kari gagak, keur ngelak dina tutunggul. Daréngékeun! Jaman bakal ganti deui. tapi engké, lamun Gunung Gedé anggeus bitu, disusul ku tujuh gunung. Génjlong deui sajajagat. Urang Sunda disarambat; urang Sunda ngahampura. Hadé deui sakabéhanana. Sanagara sahiji deui. Nusa Jaya, jaya deui; sabab ngadeg ratu adil; ratu adil nu sajati.

Tapi ratu saha? Ti mana asalna éta ratu? Engké ogé dia nyaraho. Ayeuna mah, siar ku dia éta budak angon!

Jig geura narindak! Tapi, ulah ngalieuk ka tukang!

              Itulah isi dari Uga Wangsit Siliwangi yang mungkin sering kita baca, namun apakah kita semua mengerti dan mengetahui apa yang di maksud dengan budak angon dan budak nu janggotan tersebut?. Untuk bisa memahami intisari arti dari Uga Wangsit Siliwangi , sebelumnya kita harus mempertanyakan pada diri kita sendiri, Siapakah kita sebenarnya? Apakah kita benar2 turunan anak cucu dan cicitnya Eyang Prabu Siliwangi? Lalu apakah kita bersuku sunda ataukah  jawa? Serta kalaulah kita orang sunda, sunda manakah?.

        Mengapa saya mempertanyakan semua hal ini kepada pembaca semua? Adapun penjelasannya yaitu kalaulah kita benar2 merasa dan mengakui ketururan Eyang Prabu Siliwangi, kita harus mengetahui dan memiliki Syahadat Siliwangi terlepas itu bersuku sunda ataupun jawa. Dan dua suku tersebutpun harus memiliki Syahadat Sunda atau Syahadat Jawa, serta kalaulah bersuku sunda, hanya untuk warga kota Sumedang, Subang, Karawang dan Cirebon yang harus memiliki Syahadat sebagai jati diri seseorang yang mengakui bahwa diri kita seorang warga dari salah satu kota tersebut diatas. 
             Setelah kita mengetahui dan memiliki Syahadat tersebut diatas barulah kita bisa memahami apa arti dari Intisari Uga Wangsit Siliwangi, yaitu dengan menjalankan laku lampah Eyang Prabu Silihwangi di dalam keseharian hidup kita. Silih Asah Silih Asih Silih Asuh Silih Wawangi dengan saudara2 kita di seluruh Jagad raya ini, termasuk itu umat beragama apapun selain Islam. Janganlah kita hanya bisa membaca Uga Wangsit Siliwangi tanpa mengetahui apa makna sesungguhnya yang di maksud dan mengapa Eyang Prabu Siliwangi menurunkan Wangsit tersebut?. Itu semua Beliau lakukan karena Weruh Sadurung Winara dan inilah bekal bagi semua keturunan dari Beliau untuk di pelajari dan di pahami serta di lakoni dalam kehidupan kita.

Selasa, 19 Oktober 2010

Asal Usul Nama Subang

 
      Asal usul nama kota Subang selain daripada nama Subang Larang sendiri, ada cerita dari Kasepuhan kalaulah nama Subang di ambil dari cerita ketika Mbah Rangga Wulung alias Astra Prawira beserta rengrengan mencoba memasukan berbagai jenis pohon tanaman ke dalam pusaran air yg terletak di poncol Gunung Sapotong ( yg kini bernama Bumi Perkemahan Rangga Wulung ) untuk mengetahui di manakah akhir dari pusaran air tersebut berada. Namun setelah beberapa kali mencoba hal itu tidak diketahui dengan menelusuri ke semua sumber air, semua tanaman hasil coba ada.   
     
          Hingga terbersit suatu cara yaitu dengan memasukan seekor anjing merah ke dalam pusaran air tersebut yg kemudian diselusuri di sumber air manakah anjing tersebut akan muncul. Ternyata anjing tersebut keluar di sumber air yg berada di Park ( Parek org sunda bilang ) tanah kosong sebelah bangunan Hotel Subang Plaza yg hingga kini tanah kosong tersebut tak terurus dan takkan mungkin di dirikannya sebuah bangunan sehubungan tanah tsb mengandung banyak air karena bekas adanya kubangan besar. Namun di sanalah kota Subang aslinya adalah tanah Park dan sekitarnya. Nama Subang berasal dari Asu Abang yg artinya Anjing Merah.  

            Ada sumber lain mengatakan bahwa Subang singkatan dari Swiss ( Suis org sunda bilang ) Bank ( Bang ) yang berarti Subang itu adalah merupakan Bank Dunia karena semua harta peninggalan para leluhur kita terbanyak ada di daerah Subang. Jangankan untuk membayar semua hutang2 negara kita Indonesia kepada luar negeri, untuk membeli negara Amerika pun kita mampu dengan tergalinya semua harta terpendam peninggalan para leluhur kita. Menurut penuturan kasepuhan Subang itu sepuh ( tua ) karena tanah Subang sudah bernama pada tahun 22, dapat kita bayangkan berapa usia kota Subang sekarang. Namun benar atau tidaknya cerita para sesepuh Subang tersebut hanya waktu /dawuh yang akan membuktikan hal tersebut. 

         Di samping itu tentunya hanya yang empunya Subang nya yg akan bisa mengambilnya tanpa syarat apapun yakni Ibu Subang Larang sendiri yang di yakini oleh kasepuhan Subang bahwa beliau sudah menetes ( natas, nitis, netes ) kepada salah seorang rahayat Subang. Adakah diantara kalian yg mengetahui siapakah Titisan dari Ibu Subang Larang? Walahu' alam. 

Senin, 18 Oktober 2010

Meluruskan Sejarah Subang Larang


    Awal menginjakan langkah kaki di tanah  Subang ( yg ketika itu belum bernama ) persisnya di Gunung Sunda, Tahun 22  Masehi Nyi Mas Ayu Subang Larang ( Sumedang Larang ) di dampingi oleh Arya Wangsa Goparana, Tumenggung Astra Wirajaya alias Mbah Gintung ( gelar di Sumedang adalah Eyang Sakawayana ) dan Pranggonjaya alias Mbah Gunung Genjer Wanareja ( gelar di Sumedang adalah Eyang Jaya Perkasa Singabelang Langlangbuana ) di sertai dengan Nurpa'i , Patih Jaya Winangun ( gelar di Sumedang adalah Eyang Jaga Hawu ) dan Patih Jaya Perwangsa ( gelar di Sumedang adalah Eyang Terong Peot ) . Lunta nya beliau dari Sumedang ke tanah Subang  berbarengan dengan turunnya Pancasila yang di bawa utusan dari Dipati Ukur Bandung yaitu Mama  A'e Karta Sasmita anak Den Tama. Adapun Pancasila di turunkan di daerah Cileuleuy Subang pada hari Selasa Kliwon tanggal 22 Mei tahun 22. 
        Mengenai silsilah Nyi Mas Ayu Subang Larang sendiri, beliau adalah putri dari hasil pernikahan Eyang Prabu Siliwangi  dengan Nyi Mas Rambut Kasih, Ibu Subang mempunyai seorang adik laki-laki yang bernama Joko Tingkir, ( saudara seayah lain Ibu) yaitu hasil dari pernikahan Eyang Prabu Siliwangi  dengan Dewi Khona'ah yang merupakan selir Eyang Prabu Siliwangi. Oleh Ayahnya, Joko Tingkir di jadikan murid oleh Syech Gunung Jati Cirebon. Ibu Subang Larang menikah dengan Maharaja Dwi Pangga dari Keraton Jogjakarta dan mempunyai seorang anak bernama Raden Jaya Winata yang kemudian menikah dengan salah satu putri dari Dipati Ukur yaitu Nyi Mas Sabrang Lor. 
        Itulah gambaran sekilas sejarah Subang Larang. Sumber ini saya dapatkan dari hasil dialog Bathin dengan Ibu Subang Larang di Makamnya yang terletak di daerah Sadawarna Subang Timur. Semua ini di pertegas oleh Kasepuhan yang mengetahui dengan jelas  tentang sejarah para leluhur Subang.